Βασική αρχή, ας μην ξεχνάμε, είναι ότι ο καλλιεργητής οφείλει να τροφοδοτήσει το φυτό με τα αναγκαία για την σωστή ανάπτυξή του -καθώς στην υδροπονία δεν υπάρχει το χώμα μέσω του οποίου το φυτό θα λάβει τα συστατικά που χρειάζεται για να αναπτυχθεί.

Φως, οξυγόνο, νερό, υγρασία και μικρές ποσότητες θρεπτικών συστατικών είναι οι βασικές απαιτήσεις του φυτού για τις οποίες θα πρέπει να φροντίσουμε εμείς.

[Μια συνοπτική εκδοχή του άρθρου που δημοσιεύεται στο έκτο τεύχος του Τεκέ. Μπορείτε να κατεβάσετε ολόκληρο το τεύχος σε μορφή pdf εδώ]

Υπάρχουν αρκετά διαφορετικά συστήματα συστημάτων υδροπονίας διαθέσιμα στην αγορά.
Η κύρια διαφορά μεταξύ τους βρίσκεται στο τρόπο με τον οποίο που παρέχουν το θρεπτικό διάλυμα στις ρίζες.
Τα περισσότερα συστήματα χρησιμοποιούν αντλία που ρυθμίζεται με χρονόμετρο, αλλά υπάρχουν και μέθοδοι που χρησιμοποιούν τη βαρύτητα και τους πλωτήρες.

Μερικές από τις γνωστές τεχνικές που χρησιμοποιούνται στην υδροπονία είναι η καλλιέργεια σε βαθιά νερά (DWC), η τεχνική του θρεπτικού φιλμ (NFT), το σύστημα ποτίσματος με σταγόνες, το σύστημα της άμπωτης και η αεροπονία.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ

Ορθή επιλογή του συστήματος υδροπονίας
Ανάμεσα στα πολλά συστήματα υδροπονίας που υπάρχουν σήμερα, πρέπει να επιλέξουμε αυτό που ταιριάζει στις ανάγκες μας.

Καταρχάς, υπάρχουν συστήματα υδροπονίας που προορίζονται να φιλοξενούν μόνο ένα φυτό, όμως τα περισσότερα προορίζονται για περισσότερα φυτά και διαθέτουν μια κοινή δεξαμενή.

Στα κοινόχρηστα αυτά συστήματα, οι ρίζες μπορεί να μπερδευτούν μεταξύ τους, οπότε αν υπάρξει πρόβλημα με ένα φυτό είναι δύσκολο να το διαχωρίσουμε από τα υπόλοιπα χωρίς να τα βλάψουμε. Ωστόσο, τα συστήματα που φιλοξενούν πολλά φυτά, διευκολύνουν τον έλεγχο του προγράμματος σίτισής τους.

Ανεξάρτητα από το πόσα φυτά φιλοξενούν, η κύρια διαφορά μεταξύ των συστημάτων που χρησιμοποιούνται σήμερα είναι ο τρόπος που κυκλοφορεί σε αυτά το οξυγόνο και το νερό μαζί με τα θρεπτικά συστατικά. Τα κύρια θέματα που πρέπει να λάβουμε υπόψη μας πριν επιλέξουμε το σύστημα με το οποίο θα καλλιεργήσουμε είναι:

Η Αποδοτικότητα σε σχέση με το κόστος
Καθώς η καλλιέργεια με υδροπονία βασίζεται στην ηλεκτρική ενέργεια που χρησιμοποιείται από τα φώτα, τις αντλίες, τους ανεμιστήρες και τα χρονόμετρα, επιλέξτε εξοπλισμό χαμηλής κατανάλωσης όπως λάμπες LED.

Οι δυνατότητες αυτοματισμού
Αν και σχεδόν τα πάντα μπορούν πλέον να γίνονται αυτόματα, μην ξεχνάτε ότι ακόμη και τα αυτοματοποιημένα συστήματα θα πρέπει να ελέγχονται καθημερινά.

Διαφορές στη μέθοδο άρδευσης
Τα περισσότερα υδροπονικά συστήματα λειτουργούν με τη χρήση μιας αντλίας για την ώθηση οξυγονωμένου νερού. Η αντλία αυτή ρυθμίζεται με ένα χρονόμετρο. Συνήθως το νερό αντλείται κατά διαστήματα από μια δεξαμενή η οποία πλημμυρίζει τις ρίζες και στη συνέχεια αποστραγγίζεται πίσω στη δεξαμενή.
Τα συστήματα που δουλεύουν με σταγόνες διαφέρουν στο ότι μεταφέρουν το θρεπτικό διάλυμα στην κορυφή του καλλιεργητικού μέσου και όχι στον πυθμένα απευθείας στο σημείο όπου βρίσκονται οι ρίζες. Με τον τρόπο αυτό, αποφεύγουμε τον κίνδυνο οι ρίζες «να πνιγούν» εάν είναι βυθισμένες στο νερό για πολύ καιρό ή να στεγνώσουν παραπάνω απ’ ότι πρέπει.

Σωστή επιλογή του χώρου καλλιέργειας και ενδεδειγμένη τοποθέτηση του συστήματος

Ένα από τα συνηθισμένα προβλήματα με την υδροπονία είναι η διαρροή νερού, επομένως είναι σημαντικό να προστατεύσετε το δάπεδο που υπάρχει στο χώρο. Αυτό μπορεί να γίνει καλύπτοντας το δάπεδο με πλαστικό και χρησιμοποιώντας δίσκους-επίπεδες λεκάνες κάτω από το σύστημα υδροπονίας.

Η ανύψωση του συστήματος υδροπονίας σας πάνω από το επίπεδο του δαπέδου μπορεί να αποδειχθεί ευεργετική καθώς θα γίνει ευκολότερη η πρόσβαση στο σύστημα για συντήρηση, αλλά και η αποστράγγιση του νερού. Επίσης, με την ανύψωση η δεξαμενή καλλιέργειας θα έχει πιο σταθερή θερμοκρασία.

Συνυπολογίστε επίσης τις δυνατότητες του χώρου καλλιέργειας καθώς αυτός θα πρέπει να είναι ικανός να φιλοξενήσει με άνεση τα φυτά που θέλετε να καλλιεργήσετε, αλλά και τη δεξαμενή, τα φώτα, τον εξαερισμό κλπ.

Η επιλογή του μέσου καλλιέργειας – υποστρώματος

Στην υδροπονία, το καλλιεργητικό μέσο-υπόστρωμα είναι εκεί για να υποστηρίξει το φυτό μεταφέροντας τα θρεπτικά συστατικά που επιλέγει ο καλλιεργητής στην ρίζα του.
Τα περισσότερα συστήματα υδροπονίας λειτουργούν καλά με ένα μείγμα σφαιριδίων αργίλου και περλίτη ως βασικό μέσο, αλλά υπάρχουν πολλά άλλα που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε, όπως ίνες καρύδας, βερμικουλίτης, άμμος ή χαλίκι.

Τα βότσαλα από πηλό και ο περλίτης καθώς και o κοκοφοίνικας έχουν αποτελεσματική απορρόφηση νερού και αέρα. Επιτρέπουν επίσης το οξυγόνο να περάσει γύρω από τη ζώνη της ρίζας, γεγονός που βοηθά στην αποφυγή προβλημάτων όπως η σήψη των ριζών.

Τα επίπεδα pH και ρύθμισή τους

Τα επίπεδα pH είναι εξαιρετικά σημαντικά για τον προσδιορισμό της οξύτητας ή της αλκαλικότητας του θρεπτικού διαλύματος που παρέχουμε στα φυτά. Ορισμένα μέταλλα απορροφώνται σε διαφορετικά επίπεδα pH, επομένως η προσεκτική παρακολούθηση και οι μετρήσεις είναι αναγκαίες.

Το ιδανικό εύρος pH για ένα φυτό κάνναβης που αναπτύσσεται σε υδροπονική καλλιέργεια είναι 5,7 – 6,2. Προσαρμογές μπορούν να γίνονται σε όλα τα στάδια ανάπτυξης καθώς τα φυτά χρειάζονται διαφορετικά θρεπτικά συστατικά και η κάνναβη μπορεί να απορροφήσει ένα ευρύτερο φάσμα των διαθέσιμων μετάλλων όταν υπάρχουν μικρές διακυμάνσεις στο pH.
Χρειάζεται λοιπόν να χρησιμοποιούμε μετρητές του pH ώστε να έχουμε συνεχή εικόνα της οξύτητας και της αλκαλικότητας

Η προσθήκη θρεπτικών συστατικών στο νερό το κάνει πιο όξινο και μειώνει σημαντικά τα επίπεδα του pH. Οπότε μετά την ανάμειξη των θρεπτικών συστατικών με το νερό, το διάλυμα πρέπει να αφεθεί για περίπου 15 λεπτά ώστε να σταθεροποιηθεί το pH πριν από την επόμενη μέτρηση.

Στη συνέχεια, το pH μπορεί να ρυθμιστεί προσθέτοντας pH up(+) ή pH down(-), το οποίο μπορούμε να βρούμε σε όλα τα καταστήματα υδροπονίας. Το νερό της βρύσης είναι συνήθως ελαφρώς αλκαλικό. Εάν το pH μας είναι πολύ υψηλό, προσθέτουμε μια μικρή ποσότητα pH down(-), συνήθως 1 ml ανά γαλόνι, μέχρι να φτάσoυμε στο επιθυμητό επίπεδο.

Θρεπτικά συστατικά & Διατροφή

Η διατροφή των φυτών κάνναβης σε νερό που οξυγονώνεται σημαίνει ότι μπορείτε να δημιουργήσετε μια ισορροπημένη λύση χωρίς να ανησυχείτε για την υπερβολική συσσώρευση αλάτων γύρω από τις ρίζες.
Θυμηθείτε ότι τα φυτά θα χρειαστούν σίτιση από τα πρώτα στάδια της βλάστησης, επειδή δεν έχουν διαθέσιμα τα θρεπτικά συστατικά που θα έβρισκαν εάν μεγάλωναν στο χώμα.
Η κάνναβη χρειάζεται μερικά σημαντικά μέταλλα για να επιβιώσει. Τα κυριότερα είναι το άζωτο (N), ο φώσφορος (P) και το κάλιο (K) και συχνά μπορούν να βρεθούν με σαφή επισήμανση στα θρεπτικά προϊόντα ως αναλογία N-P-K. Αυτά τα τρία συστατικά βρίσκονται σε λιπάσματα για την υδροπονία και χρησιμοποιούνται σε όλο τον κύκλο ανάπτυξης ενός φυτού κάνναβης.

Τα σκευάσματα θρεπτικών συστατικών για την υδροπονία διαφέρουν από εκείνα που προορίζονται για καλλιέργεια στο έδαφος. Τα διαλύματα για υδροπονία περιέχουν μικρότερες ορυκτές ενώσεις σε σχέση με τα συνηθισμένα σκευάσματα που χρησιμοποιούνται για καλλιέργεια στο έδαφος, γεγονός που καθιστά την απορρόφησή τους πολύ πιο αποτελεσματική.
Τα σκευάσματα για καλλιέργεια στο χώμα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται σε ένα σύστημα υδροπονίας.

Τα φυτά απαιτούν μόνο πολύ μικρές ποσότητες από αυτά τα μικροθρεπτικά συστατικά και περιλαμβάνουν θείο (S), ασβέστιο (Ca), μαγνήσιο (Mg), ψευδάργυρο (Zn), σίδηρο (Fe), χαλκό (Cu), χλώριο (Cl), μαγγάνιο (Mn ) και το βόριο (Β).

Καθώς οι ρίζες προσλαμβάνουν τα απαραίτητα μέταλλα, αλλά και καθώς υπάρχουν αλλαγές στη θερμοκρασία, δημιουργείται ανισορροπία στις ποσότητες των άμεσα διαθέσιμων θρεπτικών συστατικών που βρίσκονται στο υγρό της δεξαμενής μας. Οπότε χρειάζεται συχνά να προσθέσουμε κάποια θρεπτικά συστατικά, αλλά και να αλλάζουμε το περιεχόμενο της δεξαμενής μετά από 2-3 εβδομάδες χρήσης ώστε να αποφύγουμε πιθανά προβλήματα.

ΜΕΤΑΦΥΤΕΥΣΗ – pH ΦΩΤΙΣΜΟΣ – ΑΡΔΕΥΣΗ

Μεταφορά σπορόφυτων
Συνιστάται να ξεκινήσετε τους σπόρους σε Jiffy Pellets, πρόκειται για βιοδιασπώμενα δισκία από συμπιεσμένη τύρφη, σαν σφουγγαράκια, κατάλληλα για σπόρους και μοσχεύματα. Αφού εμφανιστεί η ρίζα μπορείτε έπειτα να μεταφέρετε τα μικρά φυτά στο τελικό καλλιεργητικό σας μέσο.

Φωτισμός
Χρησιμοποιήστε φώτα που δεν παράγουν πολλή θερμότητα, όπως LED. Θα σας εξοικονομήσουν χρήματα μακροπρόθεσμα και θα κάνουν τη διαχείριση της θερμοκρασίας πολύ πιο εύκολη. Οι λαμπτήρες HID παράγουν πολλή θερμότητα που μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα.
Είναι καλύτερο να χρησιμοποιήσουμε ένα φως πλήρους φάσματος για όλη τη διάρκεια της ανάπτυξης των φυτών.

Άρδευση
Είναι καλή ιδέα στην αρχή να δίνετε νερό σταδιακά μέχρι να εδραιωθούν καλά οι ρίζες μέσα στο σύστημα. Μόλις ριζώσουν, τα φυτά μπορούν να κάνουν χρήση μιας πιο σταθερής και εντατικής κυκλοφορίας του νερού και των θρεπτικών συστατικών που τους παρέχουμε.
Ρυθμίστε το χρονόμετρο σας έτσι ώστε οι ρίζες να ποτίζονται κάθε 15 – 20 λεπτά.
Είναι σημαντικό να αποτραπεί η υπερβολική ανάπτυξή τους καθώς αναζητώντας νερό ή θρεπτικά συστατικά μπορεί να μεγαλώσουν τόσο που να καταλήξουν να μπλοκάρουν το σύστημα.

pH και χλώριο
Ελέγχετε καθημερινά τα επίπεδα pH. Εάν χρησιμοποιείτε νερό βρύσης, μπορείτε να το αφήσετε για 24 – 48 ώρες πριν τη χρήση, ώστε να εξατμιστεί το χλώριο. Ιδανικά η θερμοκρασία του πριν τη χρήση πρέπει να είναι μεταξύ 18 και 23 βαθμών Κελσίου.

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ

• Βάλτε αερόπετρες στη δεξαμενή σας – κρατά το νερό σε κίνηση και παρέχει οξυγόνο στις ρίζες.
• Φιλτράρετε το νερό – ανάλογα με την ποιότητα του νερού της βρύσης σας, μπορεί να θέλετε να χρησιμοποιήσετε ένα φίλτρο αντίστροφης όσμωσης.
• Κρατήστε τις ρίζες στο σκοτάδι – οι ρίζες «σοκάρονται» εύκολα και αρχίζουν να αναπτύσσουν άλγη εάν εκτεθούν στο φως.
• Καθαρίστε τον εξοπλισμό σας μετά από κάθε καλλιέργεια – μειώνει τον κίνδυνο παρασίτων, μυκήτων και άλλων προβλημάτων.
• Αγοράστε έναν μετρητή PPM/EC για να μετρήσετε τη συγκέντρωση θρεπτικών συστατικών σας. Τα φυτά κάνναβης θα έχουν χαμηλή απόδοση εάν το θρεπτικό διάλυμα είναι πολύ αραιωμένο και μπορεί να υποστούν έλλειψη ή να καούν εάν είναι πολύ συμπυκνωμένο. Ένας μετρητής EC θα σας δώσει μια εκτίμηση για το πόσα διαλυμένα στερεά υπάρχουν στο νερό.

ΣΥΧΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ & ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥΣ

Διαρροές -Μια χαλαρή σύνδεση στο σύστημά σας θα μπορούσε να προκαλέσει διαρροή και, στη χειρότερη περίπτωση, να διακόψει την τροφοδοσία των φυτών σας. Περάστε νερό μέσω του συστήματός σας πριν φυτέψετε οτιδήποτε σε αυτό για να βεβαιωθείτε ότι όλες οι βαλβίδες και οι σωλήνες είναι σωστά συνδεδεμένες και σφραγισμένες. Ενισχύστε ή διορθώστε τις περιοχές που μπορεί να ανησυχείτε χρησιμοποιώντας ταινία ή στεγανωτικό.

Μπλοκαρισμένοι σωλήνες και αντλίες -Μερικές φορές τα συστήματα υδροπονίας μπορεί να αποτύχουν λόγω μπλοκαρίσματος στη σωλήνωση, είτε από συσσώρευση υπολειμμάτων είτε από ρίζες.
Ξεπλύνετε το σύστημα με νερό τουλάχιστον κάθε δέκα ημέρες πριν προσθέσετε ένα νέο διάλυμα. Αποφύγετε τη χρήση σκληρού νερού που περιέχει πολλά διαλυμένα μέταλλα που θα υσσωρευτούν στη δεξαμενή και τη σωλήνωση.

Σήψη των ριζών -Εάν παρατηρήσετε οποιεσδήποτε περίεργες μυρωδιές που προέρχονται από τη δεξαμενή σας, ελέγξτε τις ρίζες για να δείτε πόσο υγιείς είναι. Αν οι ρίζες γίνονται καφέ έχουμε σημάδια σήψης, γίνονται γλοιώδεις και σταματούν να απορροφούν οξυγόνο. Τα φύλλα με τη σειρά τους αρχίζουν να κατσαρώνουν και να αποχρωματίζονται και η ανάπτυξη των φυτών να επιβραδύνεται.

Αν εντοπίσετε το πρόβλημα στην αρχή του, παρέχετε περισσότερο οξυγόνο στις ρίζες και αποφύγετε τις πολύ ζεστές θερμοκρασίες. Εάν τα φυτά είναι ακόμα στη βλαστική φάση, μπορείτε να κόψετε προσεκτικά τις ρίζες που φαίνονται μολυσμένες. Αν και αυτό μπορεί να ανακόψει την ανάπτυξη του φυτού σας, δεν έχετε και πολλές άλλες επιλογές.