Έρευνα του Pulse: «Υπάρχουν φυλακισμένοι στην Ευρώπη για ένα τσιγαριλίκι;»
● Το άρθρο γράφτηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος PULSE. Συνεργάστηκαν: Petra Dvořáková (Deník Referendum Τσεχία), Gyorgy Folk (EUrologus/HVG Ουγγαρία), Damaris Sobejano (El Confidencial, Ισπανία), Samul Dimitrov (Mediapool.bg, Βουλγαρία), Αφροδίτη Τζιαντζή («Εφ.Συν.» – Ελλάδα).
Υπάρχουν φυλακισμένοι στην Ευρώπη και για ένα τσιγαριλίκι;
Σήμερα στην Ελλάδα επιτρέπεται με συνταγογράφηση η χρήση φαρμακευτικών σκευασμάτων κάνναβης – προς το παρόν μόνο της Tikun Olam, σε τιμές που ξεκινάνε από τα 75 ευρώ για πέντε γραμμάρια. Προϊόντα καπνού και ατμίσματος με κανναβιδιόλη (CBD) πωλούνται νόμιμα ακόμα και στα περίπτερα: από χύμα καπνό και έτοιμα στριμμένα τσιγάρα, υγρά αναπλήρωσης για ηλεκτρονικό τσιγάρο, ηλεκτρονικά τσιγάρα μιας χρήσης με το ημι-συνθετικό κανναβινοειδές ΤΗC-JD, σε τιμές από 12 ώς και πάνω από 35 ευρώ. Αφήνουμε στην άκρη τα προϊόντα με έλαιο CBD που διατίθενται σε εξειδικευμένα καταστήματα, βρώσιμα ή καλλυντικά με «ήμερη» κάνναβη (Cannabis Sativa), που περιέχει λιγότερο από 0,2% περιεκτικότητα στην ψυχοδραστική τετραϋδροκανναβινόλη (THC).
Παράλληλα, ανθεί το παράνομο εμπόριο ινδικής κάνναβης σε τιμές που ξεκινάνε από 10 ευρώ το γραμμάριο, με ευρεία χρήση ακόμα και από ανηλίκους. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Oργανισμού της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τα Ναρκωτικά (Εuropean Union Drug Agency), σχεδόν το 8% του πληθυσμού από 15 έως 64 ετών έχει κάνει χρήση ινδικής κάνναβης τον προηγούμενο χρόνο, ενώ σχεδόν το 30% έχει κάνει κατά τη διάρκεια της ζωής του. Στις ηλικίες 15-24 το ποσοστό όσων έκαναν χρήση κάνναβης τον τελευταίο χρόνο ξεπερνάει το 18%, ενώ περίπου ο ένας στους δέκα έχει κάνει χρήση τον τελευταίο μήνα.
Αν και ευρύτατα διαδεδομένη, η ψυχαγωγική χρήση της ψυχοτρόπου ινδικής κάνναβης παραμένει παράνομη στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Αυτό που αλλάζει σταδιακά είναι η αντιμετώπιση των χρηστών, με την κατοχή για προσωπική χρήση να μην τιμωρείται με ποινές φυλάκισης ή να επιτρέπεται υπό προϋποθέσεις, σε όλο και περισσότερες χώρες.
Το ολλανδικό μοντέλο της επιτρεπόμενης χρήσης κάνναβης σε αδειοδοτημένα coffee-shops επανεξετάζεται μετά από διαμαρτυρίες ότι το νόμιμο εμπόριο τροφοδοτείται από εγκληματικά κυκλώματα. Γι’ αυτό εισάγεται πιλοτικά ένα σύστημα «κλειστής αλυσίδας εφοδιασμού», αρχικά με τη συμμετοχή συγκεκριμένων δήμων.
Ως νέες ανησυχητικές τάσεις αναφέρονται από τις αρχές η νόθευση των εμπορικών προϊόντων κάνναβης με ημι-συνθετικά κανναβινοειδή, που προβάλλονται ως νόμιμα υποκατάστατα του THC, αλλά ενοχοποιούνται για μια σειρά από επικίνδυνες παρενέργειες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι αναφορές για δηλητηριάσεις παιδιών μετά από κατανάλωση βρώσιμων προϊόντων με το ημισυνθετικό κανναβινοειδές HHC, όπως τα «ζελεδάκια κάνναβης». Στην Ελλάδα αντίστοιχο περιστατικό συνέβη τον Σεπτέμβριο στον Αλμυρό Βόλου, με τρεις νέους να οδηγούνται στο νοσοκομείο.
Οι συντάκτες του Pulse χαρτογραφούν τις διαφορετικές προσεγγίσεις για τη χρήση κάνναβης σε πέντε ευρωπαϊκές χώρες -Ελλάδα, Ισπανία, Ουγγαρία, Βουλγαρία Τσεχία- αναδεικνύοντας τα βήματα προόδου αλλά και τις προβληματικές πτυχές σε ένα τοπίο που αλλάζει ραγδαία.
Ελλάδα
Στη φυλακή για ένα τσιγάρο; Οχι πια, αλλά…
Για να αποδειχθεί ότι πρόκειται για εμπορία και όχι για απλή χρήση δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο όριο ποσότητας, αλλά συνεκτιμώνται όλα τα στοιχεία της δικογραφίας
Το νομικό καθεστώς για την κάνναβη στην Ελλάδα ορίζεται από τον νόμο του 2013 «Περί Εξαρτησιογόνων Ουσιών» (4139/2013). Σε αυτόν εξαιρούνται από την κατηγορία των ναρκωτικών τα προϊόντα Cannabis Sativa L (βιομηχανική κάνναβη) περιεκτικότητας σε τετραϋδροκανναβινόλη (ΤΗC) μέχρι 0,2%. Από το 2016 επετράπη η καλλιέργεια βιομηχανικής κάνναβης, το 2018 εισήχθη η νομοθεσία για τη φαρμακευτική κάνναβη, ενώ από τον Φεβρουάριο του 2024 ξεκίνησε η διάθεση συνταγογραφούμενης κάνναβης στα φαρμακεία.
Μολονότι η κατοχή κάνναβης εξακολουθεί να διώκεται, στις περιπτώσεις που αποδεικνύεται ότι πρόκειται αποκλειστικά για προσωπική χρήση η αντιμετώπιση του νομοθέτη είναι επιεικής. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι χιλιάδες άνθρωποι κάθε χρόνο, πολλοί εκ των οποίων ανήλικοι, προσάγονται, συλλαμβάνονται, αντιμετωπίζουν διώξεις και ποινές -εξαγοράσιμες ή με αναστολή- ακόμα και για μικροποσότητες. Σε κάθε «εξάρθρωση σπείρας», που ανακοινώνει πανηγυρικά η αστυνομία για διακίνηση και εμπορία, αντιστοιχούν εκατοντάδες συλλήψεις για απλή χρήση ή κατοχή ελάχιστων γραμμαρίων. Αυτό προκύπτει άλλωστε και από την τελευταία έκθεση της αστυνομίας για τα ναρκωτικά στην Ελλάδα, που δημοσιεύθηκε το 2024, με στατιστικά στοιχεία για το 2023.
Αστυνομική έκθεση
Καταγράφηκαν 9.964 υποθέσεις για κάνναβη – αυξημένες κατά 28% σε σχέση με το 2022. Κατηγορήθηκαν 9.379 άτομα, στην πλειονότητά τους Ελληνες (πάνω από 7.000). Οπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην αστυνομική έκθεση, «κυρίως δράστες που κατηγορήθηκαν για χρήση – κατοχή κάνναβης και πολύ μικρότερος αριθμός διακινητών». Είναι χαρακτηριστικό ότι από τα 6.464,5 κιλά κάνναβης που κατασχέθηκαν, περίπου τα 2.950 προέρχονται από μόλις 18 υποθέσεις, εκ των οποίων η μία αφορά πάνω από 1,18 τόνους, ενώ βρέθηκαν κατηγορούμενοι μόλις 45 άτομα. Οσο για τις υποθέσεις δενδρυλλίων κάνναβης, αναφέρονται ως σημαντικότερες 5, με ισάριθμους κατηγορούμενους (οι τρεις ήταν ορφανές).
Αυτό σημαίνει ότι οι κατασχεθείσες ποσότητες για τους υπόλοιπους 9.329 κατηγορούμενους αντιστοιχούν κατά μέσον όρο σε λιγότερο από 0,4 γραμμάρια στον καθένα
Οσο δεν υπάρχουν αναλυτικά στατιστικά δεδομένα δεν μπορούμε να καταλήξουμε σε ακριβή συμπεράσματα. Ωστόσο είναι προφανές ότι η πλειονότητα των διωκόμενων είναι απλοί χρήστες, που ακόμα και αν δεν καταδικάζονται τελεσίδικα, αντιμετωπίζονται ως παραβατικά άτομα με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
*[ 372,11 γραμμάρια δείχνει να είναι το ορθό νούμερο -πιθανά πρόκειται περί τυπογραφικού λάθους του άρθρου της ΕΦΣΥΝ που χρησιμοποιήθηκε ως πηγή, σημείωση της σύνταξης του περιοδικού Τεκές].
«Στην Ελλάδα του 2024 δεν υπάρχουν άτομα στη φυλακή για απλή χρήση κάνναβης», μας λέει κατηγορηματικά η δικηγόρος Λίνα Καρανασοπούλου, η οποία ασχολείται από το 1987 με τα θέματα των ναρκωτικών, έχοντας πρωτοστατήσει μαζί με άλλους στο κίνημα για την αποποινικοποίηση της κάνναβης. «Εδώ όσοι βρίσκονται στη φυλακή είναι μόνο για κακουργηματική διακίνηση κάνναβης. Δηλαδή για ποινές που προβλέπει ο νόμος από 8 χρόνια κάθειρξη και πάνω».
Για να αποδειχθεί ότι πρόκειται για εμπορία και όχι για απλή χρήση δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο όριο ποσότητας, αλλά συνεκτιμούνται όλα τα στοιχεία της δικογραφίας. «Εξετάζοντας όλα τα διαθέσιμα δεδομένα, ο δικαστής πρέπει να μπορεί να καταλάβει αν το άτομο που έχει συλληφθεί είναι χρήστης ή έμπορος, ή χρήστης και έμπορος ταυτόχρονα. Αν, για παράδειγμα, σε πιάσουν τυχαία στον δρόμο, σε έναν τροχαίο έλεγχο, και έχεις επάνω σου κάνναβη, θα σε κρίνουν διαφορετικά απ’ ό,τι αν έρθουν στο σπίτι σου μετά από συγκεκριμένες πληροφορίες ότι διακινείς. Εχει επίσης να κάνει με τα πειστήρια: τι ποσότητα θα σου βρουν, αν υπάρχει ζυγαριά – η οποία μπορεί να μη θεωρείται από μόνη της επιβαρυντική, αλλά να λειτουργήσει επιβαρυντικά σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα πειστήρια».
Η έμπειρη νομικός θεωρεί ότι το καθεστώς γύρω από την κάνναβη στην Ελλάδα είναι πλέον πολύ πιο φιλελεύθερο απ’ ό,τι στο παρελθόν. Ως ορόσημο στην αλλαγή της αντίληψης για τη χρήση κάνναβης θεωρεί τη διετία 2106-2018, όταν αρχικά επετράπη η καλλιέργεια της βιομηχανικής κάνναβης και κατόπιν ψηφίστηκε ο νόμος για τη φαρμακευτική κάνναβη. «Οταν δημιουργήθηκαν οι πρώτοι συνεταιρισμοί καλλιεργητών, άρχισε παράλληλα και η εισαγωγή του CBD, άνοιξαν τα καταστήματα με τα αντίστοιχα προϊόντα, απενοχοποιήθηκε κατά κάποιον τρόπο η χρήση, όχι νομικά αλλά στην πράξη. Η ίδια η ζωή άλλαξε το καθεστώς. Οταν ο άλλος πουλάει βιολογικό έλαιο CBD, που είναι πολύ κοντά στην κάνναβη, δεν μπορείς να διώκεις κάποιον που κάνει χρήση ενός άλλου προϊόντος κάνναβης σε μικρή ποσότητα».
Η ίδια θεωρεί ότι υπάρχει μια ευρύτερη ευρωπαϊκή πολιτική ανοχής στη χρήση κάνναβης. «Οι ευρωπαϊκές χώρες δεν θεωρούν πλέον πρόβλημα και ποινικά κολάσιμη πράξη τη χρήση κάνναβης, έχουν άλλα προβλήματα». Παράλληλα όμως με την ανοχή στη χρήση, ανθεί η παράνομη οικονομία του εμπορίου κάνναβης, με μαζικής κλίμακας υδροπονικές καλλιέργειες. «Ο πλουτισμός των εμπόρων προκύπτει από την καλλιέργεια του skunk (γενετικά τροποποιημένες ποικιλίες). Αυτές είναι οι περισσότερες υποθέσεις που μας απασχολούν σήμερα στην Ελλάδα. Οι υδροπονικές καλλιέργειες γίνονται σε κλειστό χώρο, άρα είναι δύσκολα εντοπίσιμες, και αποφέρουν τεράστιο κέρδος αν είναι καλή η σοδειά».
Τρεις σοδειές τον χρόνο
Η υδροπονική κάνναβη έχει τρεις σοδειές τον χρόνο, όταν η εξωτερική καλλιέργεια έχει μόνο μία. «Η συντριπτική πλειονότητα είναι καλλιέργειες εσωτερικού χώρου, κάτι που για μένα είναι ολέθριο – πρώτα απ’ όλα για την υγεία των χρηστών», επιμένει η κ. Καρανασοπούλου. Ο τροποποιημένος σπόρος skunk έχει υψηλότερη περιεκτικότητα σε τετραϋδροκανναβινόλη και θεωρείται ότι έχει περισσότερες παρενέργειες από την παραδοσιακή «φούντα», η οποία επίσης δεν είναι ακίνδυνη σε περιπτώσεις κατάχρησης.
Η κ. Καρανασοπούλου θεωρεί ότι με καθυστέρηση και με στρεβλώσεις αναγνωρίζεται και αποκαθίσταται ένα «παρεξηγημένο» φυτό με πολλαπλά οφέλη. «Οι άνθρωποι παραπονούνται για το πλαστικό, ενώ θα μπορούσαμε να έχουμε ανακυκλώσιμα προϊόντα από κάνναβη. Αυτό συνέβαινε ώς και τη δεκαετία του ’60 στην Ελλάδα, πριν από τη χούντα. Το κανναβόπανο, οι κουβέρτες, όλες οι στολές του ελληνικού στρατού ήταν από ύφασμα με ίνες κάνναβης. Η ποινικοποίηση της κάνναβης ξεκίνησε από τις ΗΠΑ, εξυπηρετώντας τις πολυεθνικές εταιρείες πετροχημικών, όπως η DuPont», καταλήγει.
Γιώργης Οικονομόπουλος: «Η νομιμοποίηση της ιατρικής κάνναβης έγινε με καθυστέρηση σχεδόν μισού αιώνα»
Ουγγαρία
Κινείται σε θολά νερά
«Τίποτα δεν έχει αλλάξει προς το καλύτερο σε ό,τι αφορά την πρόσβαση των ασθενών σε ιατρική κάνναβη στην Ουγγαρία», δηλώνει ο Miklós Szelestei, πρόεδρος της Ουγγρικής Ενωσης Ιατρικής Κάνναβης. Ο ίδιος αναφέρει ως χαρακτηριστικό αρνητικό παράδειγμα το σκάνδαλο που ξέσπασε πρόσφατα στη Βουδαπέστη, όταν τουρίστες αρρώστησαν σοβαρά, αφού κατανάλωσαν ζελεδάκια gummybear με CBD που πωλούνταν στην αγορά.
«Πρόκειται για ένα τυπικό σύμπτωμα της έλλειψης ενός σαφούς ρυθμιστικού πλαισίου για την κάνναβη», μας λέει. Σύμφωνα με τον Szelestei, η κυβέρνηση διακρίνεται για την αδράνειά της, καθώς αποφεύγει να πάρει θέση σε κάθε θέμα που αφορά την κάνναβη. Είτε πρόκειται για το CBD, τη φαρμακευτική κάνναβη, τα νέα συνθετικά προϊόντα κανναβινοειδών κ.λπ.
«Ολα κινούνται σε μια γκρίζα ζώνη, με την έλλειψη νομικής εποπτείας, ποιοτικού ελέγχου και άλλων πλεονεκτημάτων που θα είχε μια ρυθμιζόμενη αγορά».
Η ίδια έλλειψη δράσης και νομικής σαφήνειας αφορά και τα δικαιώματα των ασθενών που κάνουν χρήση κάνναβης, λέει ο Ούγγρος εμπειρογνώμονας. Τονίζει ότι δεν γνωρίζει ούτε μία περίπτωση που τα δικαστήρια αναγνώρισαν ως ελαφρυντικό στοιχείο τις ιατρικές παθήσεις ή τη φαρμακευτική χρήση κάνναβης, π.χ. σε υποθέσεις καλλιέργειας κατ’ οίκον.
Ο Szelestei υποστηρίζει ότι αυτό έρχεται σε αντίθεση με άλλες χώρες, όπου μετά από σκανδαλώδεις υποθέσεις που τιμωρούνταν ασθενείς-χρήστες κάνναβης, υπήρξε δημόσιος διάλογος και κατά συνέπεια νομικές αλλαγές. «Στην Ουγγαρία η κυβέρνηση και οι αρχές αποφεύγουν εντελώς τη δημόσια συζήτηση ή την ακρόαση των επιχειρημάτων των οργανώσεων για τα δικαιώματα των ασθενών», καταλήγει.
Ισπανία
Η απλή κατοχή κάνναβης δεν συνιστά έγκλημα
Στην Ισπανία, ο Ποινικός Κώδικας τιμωρεί ως εγκλήματα: την παράνομη καλλιέργεια, παραγωγή και διακίνηση τοξικών φαρμάκων, ναρκωτικών και ψυχοτρόπων ουσιών, την παράνομη κατοχή τους για τους σκοπούς αυτούς, καθώς και δραστηριότητες που προωθούν, ενθαρρύνουν ή διευκολύνουν την παράνομη κατανάλωσή τους.
Η απλή κατοχή ναρκωτικών από μόνη της δεν συνιστά έγκλημα εφόσον δεν προορίζεται για την παράνομη διακίνηση ναρκωτικών. Η χρήση ναρκωτικών, άρα και κάνναβης, απαγορεύεται σε δημόσιους χώρους, μέσα μεταφοράς, κοντά σε εκπαιδευτικά ιδρύματα ή παρουσία ανηλίκων.
Ωστόσο, η νομολογία έχει καθορίσει ότι η κατανάλωση σε ιδιωτικό χώρο δεν συνιστά έγκλημα εφόσον δεν πραγματοποιείται δημόσια και δεν επηρεάζει τρίτους. Επιπλέον, ορισμένες τοπικές κυβερνήσεις έχουν ψηφίσει τους δικούς τους νόμους που ρυθμίζουν την κατανάλωση και την καλλιέργεια κάνναβης για προσωπική χρήση. Οι νόμοι αυτοί επιτρέπουν στους καταναλωτές να κατέχουν μια ορισμένη ποσότητα κάνναβης και να καλλιεργούν περιορισμένο αριθμό φυτών, πάντα εντός των καθορισμένων ορίων.
Τον Φεβρουάριο του 2024, το ισπανικό υπουργείο Υγείας ξεκίνησε τη διαδικασία για τη νομική ρύθμιση της χρήσης κάνναβης για ιατρικούς λόγους. Η ρύθμιση βρίσκεται στο στάδιο της διαβούλευσης και του διαλόγου με εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών, προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι προτάσεις τους. Σύμφωνα με το τελευταίο βαρόμετρο του Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών της Ισπανίας (Centro de Investigaciones Sociológicas – CIS), το 2021 σχεδόν οι μισοί Ισπανοί (49,7%) τάσσονται υπέρ της νομιμοποίησης της πώλησης κάνναβης, ενώ το 40,9% είναι κατά. Ομως όταν τίθεται το ερώτημα αν πρέπει να επιτρέπεται ή όχι η χρήση της για ιατρικούς λόγους, το 90,1% δηλώνει υπέρ και μόλις 4,6%, κατά.
Βουλγαρία
Καμία σκέψη για αποποινικοποίηση
Η Βουλγαρία έχει έναν από τους πιο περιοριστικούς νόμους για την κατοχή ναρκωτικών, η οποία απαγορεύεται πλήρως. Μέχρι το 2000, η κατοχή ναρκωτικών σε μικροποσότητες για προσωπική χρήση επιτρεπόταν στη χώρα. Τέσσερα χρόνια αργότερα ο νόμος άλλαξε και η κατοχή ελάχιστων ποσοτήτων ναρκωτικών απαγορεύτηκε. Η αλλαγή έγινε επειδή η αστυνομία δήλωσε ότι ορισμένοι έμποροι ναρκωτικών μπορούσαν να αποφύγουν την τιμωρία ισχυριζόμενοι ότι τα ναρκωτικά που πωλούσαν ήταν για προσωπική χρήση.
Ο Ποινικός Κώδικας της Βουλγαρίας δεν κάνει διάκριση σε σκληρά και μαλακά ναρκωτικά, αλλά προβλέπει τη δυνατότητα επιβολής ελαφρύτερης ποινής εάν η υπόθεση είναι ήσσονος σημασίας, δηλαδή τα κατασχεθέντα ναρκωτικά είναι σε μικρές ποσότητες. Τότε η ποινή είναι μόνο ένα πρόστιμο – συνήθως μέχρι 500 ευρώ. Δεν προβλέπεται καμία εξαίρεση για την ιατρική χρήση κάνναβης, ούτε υπάρχει συζήτηση για αποποινικοποίηση.
Τσεχία
Ελαστική νομοθεσία, αλλά και διώξεις χρηστών
Στην Τσεχία το 2022 διώχθηκαν 1.759 άτομα για εγκλήματα που σχετίζονται με την κάνναβη, εκ των οποίων οι 1.076 καταδικάστηκαν, οι 183 χωρίς αναστολή. Ωστόσο, σε αντίθεση με όσα δείχνουν τα τηλεοπτικά ρεπορτάζ, οι μεγαλέμποροι σπάνια πιάνονται.
Το 14% των κρατουμένων στις τσεχικές φυλακές βρίσκονται εκεί για αδικήματα που σχετίζονται με τα ναρκωτικά, επειδή τους επιβάλλονται ποινές που φτάνουν τα δώδεκα χρόνια. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους η Τσεχική Δημοκρατία έχει τον δεύτερο υψηλότερο αριθμό κρατουμένων ανά κάτοικο στην Ε.Ε.
Στην Τσεχική Δημοκρατία, η κατοχή μικρών ποσοτήτων για προσωπική χρήση είναι αποποινικοποιημένη.
Το ίδιο ισχύει τεχνικά και για την καλλιέργεια έως 5 δενδρυλλίων κάνναβης. Η καλλιέργεια 6 έως 50 δενδρυλλίων αποτελεί έγκλημα, αλλά με ποινή φυλάκισης έως 6 μήνες μόνο. Επιτρέπεται η καλλιέργεια κάνναβης με ποσοστό THC έως 1%. Ωστόσο, στην πράξη, εάν η αστυνομία διαπιστώσει ότι η παραγόμενη ποσότητα είναι πολύ μεγάλη, συχνά υποπτεύεται αυτόματα τους καλλιεργητές για πρόθεση «παράνομης παραγωγής ναρκωτικών». Υπάρχουν περιπτώσεις ανθρώπων που εκτίουν μακροχρόνιες ποινές φυλάκισης επειδή η αστυνομία τούς ενοχοποίησε ως διακινητές, χωρίς απαραίτητα να είναι.
Πηγή: ΕΦΣΥΝ
Τα περιεχόμενα του προγράμματος Pulse διανέμονται με άδεια Creative Commons BY-NC-ND 2.5 IT. Η αναδημοσίευση προϋποθέτει υποχρεωτική αναφορά στους συντάκτες και στο πρόγραμμα με έναν άμεσο ενεργό σύνδεσμο προς την αρχική σελίδα του άρθρου.
● Το άρθρο αυτό γράφτηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος PULSE, στο οποίο συμμετέχει κατά αποκλειστικότητα η «Εφ.Συν.» Συνεργάστηκαν: Petra Dvořáková (Deník Referendum Τσεχία), Gyorgy Folk (EUrologus/HVG Ουγγαρία), Damaris Sobejano (El Confidencial, Ισπανία), Samul Dimitrov (Mediapool.bg, Βουλγαρία), Αφροδίτη Τζιαντζή («Εφ.Συν.» – Ελλάδα).
Η ομάδα του PULSE
Εφ.Συν.- Ελλάδα
OBCT [1] – Ιταλία
Delfi [2] – Λιθουανία
Deník Referendum [3] – Τσεχία
Der Standard [4] – Αυστρία
El Confidencial [5] – Ισπανία
Gazeta Wyborcza [6] – Πολωνία
Hotnews [7] – Ρουμανία
HVG [8] – Ουγγαρία
Il Sole 24 Ore [9] – Ιταλία
Mediapool [10] – Βουλγαρία
n-ost [11] (Γερμανία)
VoxEurop [12] (Γαλλία)
Links:
——[1] https://www.
